Zamek Żupny w Wieliczce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO

01-07-2013

23 czerwca 2013 r., podczas 37. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO, zapadła decyzja w sprawie wpisu Zamku Żupnego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Gremium składające się z przedstawicieli 21 państw pozytywnie rozpatrzyło wniosek o rozszerzenie już istniejącego wpisu „Kopalnia Soli w Wieliczce” o Zamek Żupny i Kopalnię Soli w Bochni stanowiące w przeszłości jedno przedsiębiorstwo. Te trzy obiekty będą się znajdować na Liście UNESCO pod wspólną nazwą „Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni”.

Wielicki Zamek Żupny rozwijał się od trzynastego stulecia w bezpośrednim sąsiedztwie szybu wydrążonego w poszukiwaniu soli. Jest przykładem średniowiecznego budownictwa obronnego ściśle związanego z dziejami górniczego przedsiębiorstwa państwowego, jakim były w Polsce przedrozbiorowej Żupy Krakowskie. Skupiające pod jednym zarządem warzelnie i kopalnie soli w Wieliczce oraz Bochni, żupy były największym polskim przedsiębiorstwem i jednym z największych w Europie. Zamek pozostawał siedzibą zarządu aż do 1945 r., kiedy jego środkowa część została zniszczona przez bomby. Po renowacji mieści Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, prowadzące badania nad dziedzictwem solnym wykorzystując historyczny księgozbiór, archiwum salinarne oraz cenny zasób kartograficzny saliny.

Kompleks zamku składa się z trzech głównych budowli: środkowej tzw. Domu Pośród Żupy, najstarszej sięgającej końca XIII w. mieszczącej okazałą Salę Gotycką o sklepieniu wspartym na jednym filarze, północnej – Domu Żupnego wybudowanego w XIV-XV w. i południowej z I poł. XIX w. W skład założenia wchodzą ponadto rezerwat szybu górniczego z połowy XIII w., zabezpieczone ruiny kuchni żupnej z XV w., fragmenty murów obronnych z poł. XIII w. i zachowana baszta z XIV w.

Źródło: materiały prasowe