Tradycje Andrzejkowe w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Andrzejki są dniem, kiedy wszyscy, nawet najbardziej gorliwi sceptycy, porzucają swój racjonalny światopogląd i zastanawiają się, co ich w życiu może spotkać. Już od zarania dziejów młode dziewczyny i chłopcy chcieli wiedzieć, co ich czeka, zwłaszcza jeśli chodzi o małżeństwo. Poszukiwali różnorakich sposobów by zajrzeć w przyszłość, a wigilia św. Katarzyny i św. Andrzeja była w tradycji ludowej momentem przełomowym i wierzono, że wróżby przeprowadzone w tym dniu nie mają prawa się nie ziścić.

Święta Katarzyna - opiekunka dziewic patronowała kawalerom, którzy usilnie poszukiwali wybranki serca. Wróżby w nocy z 24 na 25 listopada miały młodym mężczyznom wskazać ich przyszłą żonę. Panny zaś zbierały się 29 listopada w wigilię świętego Andrzeja – opiekuna małżeństw i ogniska domowego. Część wróżb andrzejkowych przetrwała do dziś, ponieważ sprawy związane z małżeństwem bardziej interesowały jednak panny niż młodzieńców. Dawniej wróżby nie były zabawą – podchodzono do nich bardzo poważnie.

Najbardziej rozpowszechnioną wróżbą było i jest nadal lanie na wodę roztopionego pszczelego wosku. Bogate panny używały ołowiu, który symbolizował trwały związek, nierozerwalne połączenie. Po przelaniu gorącego wosku przez klucz do zimnej wody - powstawały figurki, w których dopatrywano się wyglądu, bądź stanu majątkowego przyszłego kandydata na męża. Odpowiedzi poznawano, odczytując cień rzucony na ścianę. Wystarczy włączyć wyobraźnię by niekiedy bardzo fantazyjne cienie same zaczęły mówić. Ciekawą wróżbą było rzucenie buta przez chałupę. Jeśli spadł noskiem w stronę drzwi – dziewczyna mogła się spodziewać rychłego zamążpójścia, jeśli piętą – cóż …

Tradycje ludowego wróżbiarstwa kontynuuje Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu organizując wieczory andrzejkowe w skansenie i ratuszu. Od 2 do 30 listopada pełne emocji i atrakcji spotkania pozwolą poznać korzenie tego magicznego czasu. Prócz ciekawych opowieści o tradycji wróżenia w Polsce na uczestników czekają ciekawe niespodzianki.

Andrzejki w ratuszu obejmują gawędę o tradycji wróżb andrzejkowych i katarzynkowych w Polsce i zabawę we wróżby. Natomiast program „Andrzejki w skansenie” - wstęp na teren skansenu, wróżby andrzejkowe poprzedzone opowieścią o tradycji wróżenia, a także zwiedzanie z przewodnikiem wystawy "Rok Polski w tradycyjnych zajęciach codziennych" prezentowanej w 10 chałupach chłopskich.

Tekst: Anita Gad-Turalska, Muzeum Wsi Mazowieckiej